Mensen hebben de neiging om bij een leefstijlverandering vooral te focussen op de dingen die (nog) niet goed gaan. Iemands zwakke punten en bedreigingen vanuit de omgeving waardoor de verandering moeilijk of onmogelijk is worden liggen zo op tafel. Geen tijd of energie, te veel stress, een partner die niet meewerkt, of een kleine terugval waardoor alle verandering tot dan te teniet wordt gedaan.
Het helpt om juist te focussen op iemands sterke punten en de kansen die er zijn. Die gaan helpen om het uiteindelijke doel te bereiken. Het focussen op psychologisch kapitaal benadrukt die sterke, positieve kanten en maakt een leefstijlverandering gemakkelijker.
Psychologisch kapitaal is een set van positieve eigenschappen: optimisme, hoop, veerkracht en zelfvertrouwen. Psycholoog Matthijs Steeneveld schreef er een boek over, met praktische oefeningen om het psychologisch kapitaal te vergroten.
- Optimisme heeft betrekking op het vertrouwen dat je invloed hebt op de situatie en deze beter kunt maken. In plaats van een passieve slachtofferrol kom je in actie om verbetering te bewerkstelligen.
- Hoop gaat over het hebben van een idee waar je naar toe wil, wat je wil bereiken. Ook is het van belang dat je verschillende routes bedenkt hoe je dat doel zou kunnen bereiken. Wanneer de ene route onverhoopt niet werkt, kun je altijd overschakelen op een of meer andere routes die je naar jouw doel brengen.
- Veerkracht heb je nodig om met tegenslag om te gaan. Ook bij een leefstijlverandering zullen er altijd moeilijke momenten zijn en zal het af en toe niet lukken. Een terugval ligt dan op de loer, maar beter is het te leren van de tegenslag en er uiteindelijk je voordeel meedoen. In de theorie van terugval heet dit prolapse, of te wel: vooruit vallen.
- Zelfvertrouwen of eigen effectiviteit is het geloof in eigen kunnen. Met een lage eigen effectiviteit is een leefstijlverandering haast onmogelijk. Dan moet je eerst aan de slag om de eigen effectiviteit te vergroten, bijvoorbeeld door te kijken welke vaardigheden iemand nog nodig heeft.
Mensen met een hoger psychologisch kapitaal hebben minder last van stress en angst en zijn gelukkiger. Voor een leefstijlverandering zijn deze positieve eigenschappen ook onontbeerlijk.
Meer lezen over psychologisch kapitaal? Lees het boek van Matthijs Steeneveld: Optimisme, hoop, veerkracht en zelfvertrouwen. Uitgeverij Boom, 2017.