Wat maakt een Gecombineerde Leefstijl Interventie (GLI) succesvol?

GLI-LeefstijlCoach-Academy

De Gecombineerde Leefstijl Interventie (GLI)

Een leefstijlcoach kan een gecombineerde leefstijlinterventie uitvoeren. Kort gezegd is dit:

  • een twee jarig programma,
  • voor mensen met overgewicht of obesitas,
  • die worden verwezen door hun huisarts,
  • bestaande uit een intensieve behandelfase en een onderhoudsfase van in totaal 2 jaar,
  • bestaande uit een combinatie van groepsbehandeling en individuele consulten,
  • minimaal gericht op voeding, bewegen en gedragsverandering,
  • vergoed door de zorgverzekering.

Er zijn inmiddels een aantal gecombineerde leefstijlinterventie programma’s in Nederland die vergoed worden, waaronder bijvoorbeeld ‘CooL’ en ‘SLIMMER’.

Werkzame elementen

Wat maakt een gecombineerde leefstijlinterventie succesvol? Of te wel: wat zijn de werkzame elementen van een GLI? Daar is onder andere naar gekeken door het RIVM, maar ook onderzoekers van universiteiten hebben gekeken naar succesfactoren of werkzame elementen van een GLI. Soms wordt er gekeken naar succesfactoren voor een specifieke doelgroep zoals mensen met een lage sociaal-economische positie, die vaak moeilijk te bereiken zijn met leefstijlprogramma’s. Ook internationaal hebben onderzoekers gekeken naar succesfactoren van beweeg, voedings- en afvalinterventies in het algemeen.

Als je al die informatie leest, zijn de volgende 8 factoren in elk geval belangrijk om een gecombineerde leefstijl interventie succesvol te laten zijn:

  1. Gericht op meerdere leefstijlfactoren

Een GLI richt zich per definitie op voeding en bewegen. Daarnaast komen ook andere factoren aan bod, zoals slaap en stress. Juist deze brede aanpak is belangrijk voor succes op de lange termijn. Een terugval wordt bijvoorbeeld vaak veroorzaakt door stress. De brede aanpak van leefstijl zorgt ervoor dat deelnemers fitter worden en lekkerder in hun vel zitten.

  1. Intensieve en langdurige begeleiding

Je leefstijlgedrag en gewoonten veranderen is niet gemakkelijk en vraagt een flinke inspanning. Intensieve begeleiding is daarom nodig. In het begin moeten nieuwe leefstijlgewoonten ontwikkeld worden. Maar ook later in het proces is ondersteuning nodig bij het vasthouden van de nieuwe gewoonten en het voorkomen van terugval. Daarom is de duur van de GLI 2 jaar. In het begin is de begeleiding frequenter, later neemt dit af. Toch is juist in de onderhoudsfase contact belangrijk, om te voorkomen dat deelnemers in een ‘zwart gat’ vallen.

  1. Werken vanuit evidence-based gedragsveranderingsprincipes

Er is vanuit de psychologie en gezondheidswetenschappen veel bekend over gedragsverandering en werkzame elementen in interventies. Het toepassen van deze principes in de GLI maakt de kans op een duurzame leefstijlverandering groter. In onze Waaier Gedragsverandering vind je veel van deze principes, en manieren om deze toe te passen. Het stellen van doelen en deze monitoren is bijvoorbeeld een belangrijk onderdeel van een GLI. Daarbij gaat het niet alleen om een doel en het monitoren met betrekking tot gewichtsverlies, maar juist ook om het monitoren van voedingsgedrag, beweging en op mentaal vlak. Ook om terugval te voorkomen kun je gebruik maken evidence-based principes van gedragsverandering, zoals het maken van een copingplan of het analyseren van een uitglijder en hoog risico situaties.

  1. Werken aan vaardigheden

Er zijn nogal wat vaardigheden die iemand moet beheersen voor een blijvende gezonde leefstijl. Deze vaardigheden kunnen liggen op het gebied van voeding, de zogenoemde voedselvaardigheden. Gezonde bereidingstechnieken, etiketten kunnen lezen of recepten kunnen aanpassen zijn hier voorbeelden van. Daarnaast heeft iemand probleemoplossende vaardigheden nodig, om te zorgen dat er niet bij de eerste de beste tegenslag sprake is van terugval. Gezondheidsvaardigheden zijn nodig om informatie over gezondheid te kunnen verkrijgen, begrijpen en toepassen. Logisch dat het werken aan vaardigheden een van de succesfactoren van de GLI is.

  1. Sociale steun

Doordat een GLI deels in een groep plaats vindt, steunen deelnemers elkaar onderling. Deze steun draagt bij aan het succes. Daarnaast is het ook erg ondersteunend wanneer het thuisfront steun biedt bij het veranderen van leefstijlgewoonten. Een andere leefstijl heeft immers niet alleen gevolgen voor de deelnemer zelf, maar ook voor de omgeving.

  1. Aandacht voor gedragsbehoud

Het veranderen van leefstijlgedrag kan moeilijk zijn, het volhouden op de lange termijn is dat zeker. Veel aandacht voor gedragsbehoud en het voorkomen van terugval draagt bij aan het succes van de GLI. Het is niet voor niets dat we bij LeefstijlCoach Academy een hele lesdag besteden aan terugvalpreventie en gedragsbehoud. Af en toe een uitglijder hoort bij het proces van gedragsverandering. Het aanreiken van tools aan de deelnemer om hier goed mee om te gaan is belangrijk voor het succes van de GLI. Bijvoorbeeld hoe ze minder zwart-wit kunnen denken over een terugval (‘het is nu toch al verpest, nu maakt het niks meer uit’).

  1. Zorgverleners werken samen

Vaak zijn er meerdere disciplines betrokken bij een GLI. De huisarts verwijst door, en de GLI zelf wordt afhankelijk van welk programma het is uitgevoerd door een combinatie van leefstijlcoach, diëtist en fysiotherapeut. Een actief beweegonderdeel zoals samen sporten wordt niet vergoed vanuit de zorgverzekering, maar is wel belangrijk voor het succes. Hiervoor kan ook weer worden samengewerkt, bijvoorbeeld met een sportcoach. Met al die verschillende disciplines is het zaak om goed samen te werken. Voor de deelnemer is het fijn om een vast aanspreekpunt te hebben. De leefstijlcoach kan die functie goed vervullen en zo bijdragen aan het succes van de GLI.

  1. De randvoorwaarden moeten kloppen

Een succesvolle GLI heeft de randvoorwaarden op orde. Die randvoorwaarden hebben bijvoorbeeld te maken met het kunnen volgen van de GLI dichtbij of in je eigen wijk, geen of lage kosten voor de deelnemer en een locatie waar deelnemers zich prettig voelen. En er moeten mogelijkheden zijn om in een prettige omgeving te kunnen bewegen.

Wil jij ook een succesvolle GLI kunnen uitvoeren? Bekijk dan eens ons opleidingsprogramma. Bovenstaande succesfactoren komen natuurlijk allemaal uitgebreid aan bod in onze geaccrediteerde opleiding!

Bronnen

Bos V, van Dale D, Leenaars K. Werkzame elementen van een gecombineerde leefstijlinterventie. 2019. Bilthoven: RIVM.

Horodyska K, Luszczynska A, van den Berg M, et al. Good practice characteristics of diet and physical activity interventions and policies: an umbrella review. 2015. BMC Public Health 15, 19.

Mulderij LS, Verkooijen KT, Koelen MA, Wagemakers A. De werkzame elementen van een gecombineerde leefstijlinterventie voor mensen met een lage sociaaleconomische status. Een concept mapping-caseonderzoek. 2019. Tijdschrift voor Gezondheidswetenschappen 97:139-152.

Gerelateerde artikelen