De rol van voeding en leefstijl bij het herstel na kanker en de rol van de leefstijlcoach

Na afloop van de behandeling van kanker breekt voor kankeroverlevers de fase aan van herstel en van het leren omgaan met de gevolgen van kanker en de behandeling. Voeding en leefstijl kunnen het herstel positief beïnvloeden en klachten verbeteren, aldus José Breedveld-Peters. Heeft de leefstijlcoach hierbij een rol?

Na de behandeling van kanker worden de voedings-en leefstijladviezen voor de preventie van kanker toegepast (1, 2). Er zijn namelijk nog geen specifiek adviezen beschikbaar voor kankeroverlevers, daarvoor is de hoeveelheid onderzoek op dit gebied nog onvoldoende. Het onderzoek dat er wel is, is veelbelovend.

 Voldoende en goed eten

Uit onderzoek blijkt dat een ‘Westers voedingspatroon’ met veel suiker, vet en vlees en weinig groente en fruit, samenhangt met een verhoogd risico op sterfte bij kankeroverlevers. Studies bij borstkankeroverlevers laten zien dat vrouwen die een vezelrijke voeding nemen een lager risico hebben op het overlijden aan borstkanker. Ook een lagere inname van vet zou goed zijn. Vrouwen die vóór de diagnose veel vet en verzadigd vet aten hadden een verhoogd risico op overlijden aan borstkanker.

 Gewicht en samenstelling van het lichaam

Bij de behandeling van kanker komen gewichtsschommelingen vaak voor, met een verandering in samenstelling van het lichaam, met veelal een afname van spiermassa en afname of toename van vetmassa. Zowel een te hoog als een te laag lichaamsgewicht lijkt ongunstig voor overleving en kwaliteit van leven. Er zijn ook aanwijzingen dat overgewicht op volwassen leeftijd de kans op terugkeer van kanker vergroot.

Beweging

Bewegingsstudies laten duidelijk zien dat lichamelijke activiteit het risico op terugkeer van kanker verlaagt en de overleving verbetert, vergeleken met inactieve kankeroverlevers bij verschillende vormen van kanker. Bovendien blijkt dat lichamelijke activiteiten, zoals fietsen, wandelen, krachttraining en duurtraining, het uithoudingsvermogen verbeteren, klachten van vermoeidheid verminderen, klachten van angst en depressie verminderen en het lichamelijk en emotioneel functioneren van kankeroverlevers verbetert. Inactiviteit blijkt daarnaast een voorspeller van slechtere overleving te zijn.

Gezondheidswinst

Onderzoek is veelbelovend en laat zien dat leefstijlveranderingen, met aandacht voor een goed voedingspatroon, lichaamsgewicht en voldoende lichamelijke activiteit belangrijk zijn en waarschijnlijk de kwaliteit van leven verbetert, klachten vermindert, de overleving vergroot en de kans om opnieuw kanker te krijgen verkleint. Bovendien laten de cijfers zien dat verbeteringen in leefstijl van kankeroverlevers nodig en mogelijk zijn. Ook is het aanbod aan ondersteuning onvoldoende. Mensen die zelf hulp zoeken kunnen deze onvoldoende vinden.

 Is er een rol voor de leefstijlcoach?

Diëtisten en fysiotherapeuten gespecialiseerd in de oncologie geven voedings- en beweegzorg die nodig zijn bij de behandeling van de ziekte. Steeds meer wordt hiervoor in de 1e lijn samengewerkt. Om overlevers van kanker te helpen bij veranderingen in leefstijl is echter meer begeleiding nodig.

Leefstijlcoaching is een laagdrempelige manier om deze groep te ondersteunen bij het ontwikkelen van een meer gezonde leefstijl. Het is tijd om in samenwerking en afstemming met de betrokken diëtisten en fysiotherapeuten (en andere zorgverleners) deze ondersteuning vorm te geven en aan te bieden aan overlevers van kanker, om hen te helpen verbeteringen in leefstijl, gezondheid en algeheel welbevinden te realiseren.

  • World Cancer Research Fund / American Institute for Cancer Research, Diet, Nutrition, Physical Activity and Cancer: a Global Perspective. Continuous update project Expert Report 2018. Beschikbaar via:  dietandcancerreport.org
  • Wereld Kanker Onderzoek Fonds, Voorlichtingsmodel met aanbevelingen voor de preventie van kanker. Beschikbaar via: Wkof.nl

Nascholing

Binnenkort wordt opnieuw de 2-daagse nascholing ‘Leefstijlcoaching bij kanker’ georganiseerd.

De nascholing is geaccrediteerd door BCLN

Gerelateerde artikelen